Rolnik – niebezpieczny zawód

Choroby zawodowe rolników rzadko są wykrywane, głównie z powodu braku systematycznych badań profilaktycznych. Wiele z nich, zwłaszcza w początkowej fazie, rozwija się bezobjawowo, a pacjenci zgłaszają się do lekarza zbyt późno.

Pomimo spadku ogólnej liczby wypadków, nie zmniejszyła się w rolnictwie liczba tych śmiertelnych. W 2014 r. (podobnie jak w 2013 r.) aż 77 rolników straciło życie, pracując na roli. Najwięcej zdarzeń, na podstawie których wypłacono jednorazowe odszkodowanie, odnotowano w grupie „upadek osób” (15 przypadków śmiertelnych). Najczęściej były to upadki z drabin, poddaszy, strychów i schodów budynków gospodarskich oraz maszyn rolniczych, pryzm obornika i rusztowań. Z danych KRUS wynika, że rocznie odnotowuje się około 22 tys. wypadków. Olbrzymim zagrożeniem w rolnictwie, oprócz czynników mechanicznych, są szkodliwe warunki pracy.

Ryzyko zawodowe

Choroby zawodowe, w myśl ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników, są związane z pracą w gospodarstwie rolnym i objęte specjalnym wykazem. W sumie zawiera on 26 pozycji1. Najczęstsze dolegliwości w tej branży to: choroby układu oddechowego – dychawica oskrzelowa, alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych, a także uczuleniowe zapalenie skóry oraz kleszczowe zapalenie mózgu i opon mózgowo - rdzeniowych. Tego typu schorzenia są wynikiem przede wszystkim narażenia na pył oraz kontakt ze zwierzętami (domowymi i dzikimi), w tym ukąszenia przez kleszcze. Warto wiedzieć, że prawomocna decyzja o stwierdzeniu choroby zawodowej jest podstawą do ubiegania się o odszkodowanie. W 2014 r. Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego przyznała 250 jednorazowych świadczeń wynikających z uszczerbku na zdrowiu spowodowanym chorobą zawodową, w tym w dwóch przypadkach – z tytułu zgonu wskutek choroby zawodowej. Dominowały choroby zakaźne (194 przypadki) – głównie borelioza (179 zachorowań) i kleszczowe zapalenie opon mózgowych (13 przypadków) oraz choroby układu oddechowego (43 przypadki), w tym m.in. zewnątrzpochodne zapalenie pęcherzyków płucnych (21 osób) i astma oskrzelowa (19 osób).

Kurz jest zagrożeniem

Pył – potocznie nazywany kurzem, tylko pozornie zdradza swoją obecność. Podczas pracy osiada na rękach, twarzy, ubraniu czy sprzętach. Jest też wdychany, mimo że tego nie widać. Drażni spojówki i czopuje śluzówki nosa. Jest poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Wdychanie pyłu rolniczego oznacza bezpośredni kontakt z występującymi w nim organizmami żywymi i składnikami gleby, które działają szkodliwie na organizm człowieka. Znajduje się w nim dużo cząstek o rozmiarach mniejszych niż 5 μm (tysięczna część milimetra) przedostających się w czasie oddychania wprost do pęcherzyków płucnych. O tych cząstkach mówi się, że jest to frakcja najbardziej niebezpieczna dla układu oddechowego rolników, gdyż ma zdolność przenikania w głąb płuc. Głównym biologicznym czynnikiem szkodliwym pyłów rolniczych są drobnoustroje (bakterie Gram-ujemne, termofilne promieniowce, grzyby pleśniowe) i endotoksyny. Narażenie na nie jest największe podczas rozładunku surowców i zadawania pasz, przeładunku spleśniałego surowca w takich miejscach jak spichlerze zbożowe, wytwórnie pasz czy magazyny, a także w hodowli drobiu. Wysoki poziom narażenia stwierdzono też w chlewniach, oborach dla bydła, wylęgarniach, przy suszeniu i czyszczeniu ziół czy międleniu lnu. Obecność drobnoustrojów w pyłach może powodować działania zakaźne, alergizujące, toksyczne, drażniące i rakotwórcze.

Źródło: Kronika Mazowiecka Lipiec- Sierpień 2016